Onderwijs
‘Klinisch redeneren is
de basis van ons vak’
Klinisch redeneren is cruciaal bij de uitoefening van het artsenvak. Daarom blaast de geneeskundebachelor van de VU dit studieonderdeel de komende jaren nieuw leven in met het vak ‘Klinisch redeneren – van basis naar bedside’.
Tekst: Jeroen Kleijne - Foto: Martijn Gijsbertsen
“Klinisch redeneren is eigenlijk het toepassen van de kennis en kunde die je leert als geneeskundestudent”, legt docent Henk Jan Punt uit. “En dat binnen de context van één patiënt. Het is de basis van ons vak.” Het is goed te vergelijken met het leren van een buitenlandse taal, zegt Punt. “Je kunt de woordjes leren en het leren schrijven, maar als je écht de taal wilt leren, zul je het moeten gaan spreken. Je moet veel oefenen en vooral in het diepe durven springen. Durven om fouten te maken en daarvan te leren. Dit is bijna één op één toepasbaar op klinisch redeneren. Je moet de urgentie voelen om het te willen leren en durven om het in een echte situatie te oefenen en fouten te maken.”
Onvoldoende ervaring
Het vak klinisch redeneren is een cruciaal onderdeel van de bacheloropleiding geneeskunde aan de VU, vertelt coördinator Paul Houben. Dankzij zijn aanvraag krijgt de opleiding 100.000 euro van het Comenius Fellowship 2025 om het onderwijs te verbeteren. “Als dat succesvol blijkt, kunnen andere geneeskundeopleidingen daarvan leren. Klinisch redeneren is een moeilijk vak en om het te kunnen, heb je veel ervaring nodig. Wanneer studenten nu naar de master gaan, hebben ze die ervaring nog onvoldoende. We denken dat we dit naar een hoger niveau kunnen tillen door ze veel meer zelf te laten oefenen. Sinds 1 september zijn we al begonnen met de eerste pilots. Ook de AI-patiënt die we ontwikkelen, kan daarbij een belangrijke rol spelen.”
Kennis testen
Jill Verburg is tweedejaars geneeskundestudent en bestuurslid van faculteitsvereniging MFVU. In haar studie is klinisch redeneren regelmatig voorbij gekomen. “Tot nu toe heb ik het alleen toegepast op casussen. Bij een verhaal van een patiënt op papier bedenk je zelf welke vragen je zou stellen en welke aandoening waarschijnlijk of minder waarschijnlijk is. Langzamerhand snap je dan waarom je uit je hoofd moet leren hoe vaak een bepaalde aandoening voorkomt, of wat de specifieke symptomen zijn. Elke patiënt is natuurlijk uniek, maar in sommige gevallen weet je toch dat je het sneller in een bepaalde richting moet zoeken. Bij een man kom je andere ziektebeelden tegen dan bij een vrouw. In dit tweede jaar loop ik zes dagen mee met een huisarts en praat ik ook één op één met patiënten – daarna neemt de huisarts het gesprek over. Ik heb er veel zin in, het is een goed moment om te testen wat je al geleerd hebt.”
K
‘In het diepe springen’
Een idee van het vernieuwde bachelorvak is om de studenten voorafgaande aan elke les opdrachten te geven op het gebied van klinisch redeneren. “Ze kunnen dan zelf kijken hoe ze die opdrachten gaan voorbereiden en uitvoeren”, vertelt Houben. “Bijvoorbeeld met behulp van video’s, podcasts of leerboeken, wat ze zelf het prettigst vinden. Zodat ze goed voorbereid in het practicum komen en daarop getoetst worden. Een volgende keer gaan ze verder met de dingen waar ze nog niet goed in zijn. Veel meer ontwikkelingsgericht onderwijs dus, met veel aandacht voor zelfsturend leren. Dat sluit goed aan bij het concept van de totale nieuwe bacheloropleiding, die in 2027 van start gaat.”
Authentieke situatie
Punt hoopt dat de studenten voortaan van het begin af meer verantwoordelijkheid krijgen. “Je moet in een zo’n authentiek mogelijke situatie leren klinisch redeneren. Dat moet natuurlijk wel in een gecontroleerde en veilige setting gebeuren, onder supervisie van artsen. Maar door het ervaren van verantwoordelijkheid snap je pas echt de urgentie van wat je doet. Studenten kunnen veel ziektebeelden noemen die lage rugklachten geven. Maar het is veel moeilijker om bij één patiënt de meest waarschijnlijke oorzaak te diagnosticeren. Door het gebruik van kennis, het stellen van de juiste vragen en later ook lichamelijk en aanvullend onderzoek ga je steeds meer trechteren van breed naar klein. Wanneer je dat goed kan, kun je in de meest gevallen de juiste diagnose stellen.” •
Onderwijs
‘Klinisch redeneren is
de basis van ons vak’
Een idee van het vernieuwde bachelorvak is om de studenten voorafgaande aan elke les opdrachten te geven op het gebied van klinisch redeneren. “Ze kunnen dan zelf kijken hoe ze die opdrachten gaan voorbereiden en uitvoeren”, vertelt Houben. “Bijvoorbeeld met behulp van video’s, podcasts of leerboeken, wat ze zelf het prettigst vinden. Zodat ze goed voorbereid in het practicum komen en daarop getoetst worden. Een volgende keer gaan ze verder met de dingen waar ze nog niet goed in zijn. Veel meer ontwikkelingsgericht onderwijs dus, met veel aandacht voor zelfsturend leren. Dat sluit goed aan bij het concept van de totale nieuwe bacheloropleiding, die in 2027 van start gaat.”
Authentieke situatie
Punt hoopt dat de studenten voortaan van het begin af meer verantwoordelijkheid krijgen. “Je moet in een zo’n authentiek mogelijke situatie leren klinisch redeneren. Dat moet natuurlijk wel in een gecontroleerde en veilige setting gebeuren, onder supervisie van artsen. Maar door het ervaren van verantwoordelijkheid snap je pas echt de urgentie van wat je doet. Studenten kunnen veel ziektebeelden noemen die lage rugklachten geven. Maar het is veel moeilijker om bij één patiënt de meest waarschijnlijke oorzaak te diagnosticeren. Door het gebruik van kennis, het stellen van de juiste vragen en later ook lichamelijk en aanvullend onderzoek ga je steeds meer trechteren van breed naar klein. Wanneer je dat goed kan, kun je in de meest gevallen de juiste diagnose stellen.” •
‘In het diepe springen’
“Klinisch redeneren is eigenlijk het toepassen van de kennis en kunde die je leert als geneeskundestudent”, legt docent Henk Jan Punt uit. “En dat binnen de context van één patiënt. Het is de basis van ons vak.” Het is goed te vergelijken met het leren van een buitenlandse taal, zegt Punt. “Je kunt de woordjes leren en het leren schrijven, maar als je écht de taal wilt leren, zul je het moeten gaan spreken. Je moet veel oefenen en vooral in het diepe durven springen. Durven om fouten te maken en daarvan te leren. Dit is bijna één op één toepasbaar op klinisch redeneren. Je moet de urgentie voelen om het te willen leren en durven om het in een echte situatie te oefenen en fouten te maken.”
Onvoldoende ervaring
Het vak klinisch redeneren is een cruciaal onderdeel van de bacheloropleiding geneeskunde aan de VU, vertelt coördinator Paul Houben. Dankzij zijn aanvraag krijgt de opleiding 100.000 euro van het Comenius Fellowship 2025 om het onderwijs te verbeteren. “Als dat succesvol blijkt, kunnen andere geneeskundeopleidingen daarvan leren. Klinisch redeneren is een moeilijk vak en om het te kunnen, heb je veel ervaring nodig. Wanneer studenten nu naar de master gaan, hebben ze die ervaring nog onvoldoende. We denken dat we dit naar een hoger niveau kunnen tillen door ze veel meer zelf te laten oefenen. Sinds 1 september zijn we al begonnen met de eerste pilots. Ook de AI-patiënt die we ontwikkelen, kan daarbij een belangrijke rol spelen.”
Kennis testen
Jill Verburg is tweedejaars geneeskundestudent en bestuurslid van faculteitsvereniging MFVU. In haar studie is klinisch redeneren regelmatig voorbij gekomen. “Tot nu toe heb ik het alleen toegepast op casussen. Bij een verhaal van een patiënt op papier bedenk je zelf welke vragen je zou stellen en welke aandoening waarschijnlijk of minder waarschijnlijk is. Langzamerhand snap je dan waarom je uit je hoofd moet leren hoe vaak een bepaalde aandoening voorkomt, of wat de specifieke symptomen zijn. Elke patiënt is natuurlijk uniek, maar in sommige gevallen weet je toch dat je het sneller in een bepaalde richting moet zoeken. Bij een man kom je andere ziektebeelden tegen dan bij een vrouw. In dit tweede jaar loop ik zes dagen mee met een huisarts en praat ik ook één op één met patiënten – daarna neemt de huisarts het gesprek over. Ik heb er veel zin in, het is een goed moment om te testen wat je al geleerd hebt.”
K
Tekst: Jeroen Kleijne - Foto: Martijn Gijsbertsen
Klinisch redeneren is cruciaal bij de uitoefening van het artsenvak. Daarom blaast de geneeskundebachelor van de VU dit studieonderdeel de komende jaren nieuw leven in met het vak ‘Klinisch redeneren – van basis naar bedside’.